informacjaJak odejść od modelu szkoły transmisyjnej i przejść do kultury uczenia się?
Jak planować lekcje matematyki, języka polskiego, geografii i innych przedmiotów, na których uczniowie będą mogli uczyć się w sposób aktywny? Co zrobić, by czas spędzony w szkole, był czasem intensywnej nauki?
Po odpowiedzi na te pytania, po inspiracje, ale i po wsparcie nauczycieli, którzy już nowatorskie metody wprowadzają, trzyosobowa delegacja nauczycieli Zespołu Szkół Sportowych udała się na konferencję „ Od kultury nauczania do kultury uczenia się”, która miała miejsce w Konstancinie-Jeziornie w kwietniu br.
Pierwsza, plenarna część konferencji, odbyła się w Domu Kultury Hugonówka, gdzie zgromadziło się kilkuset nauczycieli z całej Polski.
Najpierw wystąpiła Margaret Rasfeld, dyrektorka Szkoły Ewangelickiej w Berlinie – Budzącej się Szkoły w Niemczech, która stanowi źródło inspiracji dla tysięcy nauczycieli w wielu krajach Europy, w tym w Polsce. Wygłosiła wykład „Zaufanie, autonomia, kreatywność i aktywność kluczem do rozwijania potencjału. Szkoła potrzebuje nowych rozwiązań!”.
Jaka powinna być szkoła XXI wieku? Twórcza i mądra, odpowiadająca na potrzeby współczesności, rozwijająca potencjał uczniów i skutecznie przygotowująca do życia. Dająca przestrzeń na budowanie emocji między nauczycielem a uczniem, pozwalająca popełniać błędy i ucząca odpowiedzialności za sukces i porażkę. Dzisiejszy świat nie potrzebuje już ludzi, którzy potrafią odtwórczo wykonywać cudze polecenia, niezdolnych do realnego wykorzystywania swojej wiedzy. Dziś współpraca jest ważniejsza niż rywalizacja, a szkoła powinna wyposażyć ucznia w umiejętności pozwalające mu rozwijać się całe życie. Margaret Rasfeld opowiedziała, jak funkcjonuje placówka, którą kieruje.
„Nie zmuszajmy do aktywności, ale wyzwalajmy aktywność. Nie każmy myśleć, lecz twórzmy warunki do myślenia. Nie żądajmy, lecz przekonujmy. Pozwólmy dziecku pytać i powoli rozwijajmy jego umysł tak, by samo wiedzieć chciało.”
Powyższe słowa Janusza Korczaka, człowieka, który całe swoje życie poświęcił dzieciom, przywołała inicjatorka „Budzącej się Szkoły” w Polsce dr Marzena Żylińska, która podczas konferencji zaprezentowała wykład „Przewrót kopernikański w edukacji: wstrzymać nauczycieli, ruszyć uczniów!”
– Musimy zadać sobie pytanie dlaczego dzieci tracą chęć i zapał do nauki, bo przecież wszystkie przychodzą do szkoły zmotywowane – mówiła ekspert w dziedzinie metodyki i neurodydaktyki. – Metody “kija i marchewki” są metodami manipulowania. Motywacja zewnętrzna jest metodą tresury. Potencjał wykorzystujemy tylko wtedy, gdy rodzi się motywacja wewnętrzna. My, jako nauczyciele, możemy tylko zapraszać, pokazywać, jakie to wszystko jest ciekawe. Przy czym musimy pamiętać, że wiedzy nie można komuś przekazać. Przez moje gadanie nikt nie nauczy się jeździć na łyżwach, pisać wypracowania, czy rozwiązywać równania. Każdy buduje swoją strukturę wiedzy sam. Im większa aktywność nauczycieli, im więcej nauczyciel mówi, tym mniej miejsca i czasu zostaje na to, by ćwiczyć, popełniać błędy. Ja jestem z Torunia i ujmuję to w ten sposób – potrzebny nam jest przewrót kopernikański w edukacji: musimy wstrzymać nauczycieli i ruszyć uczniów.
Część warsztatowa odbyła się w Szkole No Bell, która w konkursie Edumission zdobyła tytuł najbardziej innowacyjnej szkoły na świecie.
Na jednym z warsztatów, w którym uczestniczyłyśmy, pokazano, jak dobre relacje między nauczycielem a wychowankami wspierają proces uczenia się. Nawet w młodszych klasach pozostawia się uczniom możliwość dokonywania wyboru, decydowania o tempie i formie uczenia się. Zaufanie nauczyciela, pozostawienie swobody i przestrzeni do odkrywania naukowych prawd, uczy dzieci odpowiedzialności za swoją pracę i jej efekty. Jedna z form uczenia się prezentowana na warsztatach to lapbooki – „książki na kolana” – czyli tworzone według pomysłów uczniów zeszyty, zawierające ilustracje, notatki, informacje oraz zagadnienia, które dziecko chce zapamiętać. Na warsztatach przekonałyśmy się, że uczniowski zeszyt może wpłynąć na jakość uczenia się uczniów i na efektywność nauczania. Tak zwane zeszyty OK zawierają między innymi określone przez uczniów cele lekcji, czyli pozostawiają uczniowi możliwość wyboru zagadnień z lekcji, które chciałby zgłębiać. Lekcja staje się aktywnym poszukiwaniem odpowiedzi na nurtujące
uczniów pytania, a nie reprodukowaniem wiedzy wyłącznie po to, by mogła być egzekwowana przez nauczyciela. Zeszyt ten wykorzystuje zasady oceniania kształtującego w nauczaniu i buduje partnerstwo pomiędzy nauczycielem i uczniami.
Wykłady, panel dyskusyjny i tematyczne zajęcia warsztatowe – formuła i treść konferencji spełniła nasze oczekiwania, a nade wszystko zostawiła w nas trwały ślad. Przejęcie wzorców kultury nauczania dzieci i młodzieży w połączeniu ze zmianą podejścia do roli i aktywności ucznia, stanowią ważne wyzwanie dla nas, nauczycieli. Idea Budzącej się Szkoły, myśl o spotkaniu nauczyciela z uczniem w kategoriach forum wzajemnej wymiany doświadczeń, umiejętności i informacji, każą przewartościować znany nam wszystkim model, zachęcając do prawdziwej „pracy u podstaw”.
[foogallery id=”9850″]
Przygotowały: S. Frankowska-Zięcina, M. Hadryś-Sumień
